Jakie są zasady zatrudniania osób młodocianych? Czy konieczna jest zgoda rodziców?

Kiedy zatrudnienie poniżej 16 roku życia jest możliwe? Jaka umowa może zostać podpisana? Jakie warunki muszę być spełnione?

Na wstępie warto odnieść się do art. 191 § 5 pkt 1, 3 i 4 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – kodeks pracy, który mówi iż Minister Pracy i Polityki Socjalnej w porozumieniu z Ministrem Edukacji Narodowej może w drodze rozporządzenia określić przypadki, w których wyjątkowo jest dopuszczalne:

1) zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum,

3) zatrudnianie osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum,

4) zatrudnianie osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum.

Są to wyjątki, gdyż ogólna zasada dotycząca zatrudniania młodocianych wskazuje na dopuszczalność zatrudniania osób, które ukończyły 16 lat, a nie przekroczyły 18 lat.

Zatrudnienie poniżej 16 roku życia

Jak wyżej wskazałam zatrudnienie poniżej 16 roku życia danej osoby jest możliwe, gdy zostanie to określone w rozporządzeniu. Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5.12.2002 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób niemających 16 lat, które ukończyły gimnazjum, oraz osób niemających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum.

Zgodnie z tym aktem prawnym z młodocianym, który nie ukończył gimnazjum, może być, na wniosek jego przedstawiciela ustawowego lub opiekuna, zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy, jeżeli:

1. został on przyjęty do oddziału przysposabiającego do pracy utworzonego w gimnazjum oraz uzyskał pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej albo
2. uzyskał zezwolenie dyrektora gimnazjum, w którego obwodzie mieszka, na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą oraz uzyskał pozytywną opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Ponadto z młodocianym, który nie ukończył gimnazjum, spełniającym obowiązek szkolny poza szkołą, może być, po ukończeniu przez niego przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy, zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu. Także w tym wypadku konieczne jest uzyskanie zezwolenie dyrektora gimnazjum, w którego obwodzie uczeń mieszka, na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą oraz uzyskanie pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

Z osobą niemającą 16 lat, która :

• ukończyła gimnazjum, może być zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie nauki zawodu,
• nie ukończyła gimnazjum, może być zawarta umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego w formie przyuczenia do wykonywania określonej pracy.

Zawarcie umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego z osobą wskazaną wyżej, jest dopuszczalne w razie:

• wyrażenia na to zgody przez przedstawiciela ustawowego lub opiekuna tej osoby,
• przedstawienia zaświadczenia lekarza, uprawnionego do przeprowadzania badań profilaktycznych pracowników, stwierdzającego, że praca danego rodzaju nie zagraża zdrowiu tej osoby,

• przedstawienia pozytywnej opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej.

  W przypadku osoby, która nie ukończyły gimnazjum oczywiście wymagane jest uzyskanie zezwolenia dyrektora gimnazjum, w którego obwodzie mieszka ta osoba, na spełnianie obowiązku szkolnego poza szkołą.