Jaka jest definicja przychodu? Kiedy można w nim ująć zaliczki?

Aneta Socha-Jaworska

Co do zasady, zaliczka ujmowana jest tylko do rozliczenia w podatku VAT. Zazwyczaj księgowanie do podatku dochodowym następuje na podstawie faktury końcowej – rozliczeniowej, w dacie wykonania usługi lub dokonania dostawy towaru. Mamy jednak wyjątek w tym zakresie.

Przychód

Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – przychodem z działalności gospodarczej są kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się, przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług. Co de facto oznacza, że przychodem czynnego podatnika VAT są kwoty netto z faktur lub ewidencji.

W większości przypadków za datę powstania przychodu uważa się dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

  • wystawienia faktury albo
  • uregulowania należności.

– art. 14 ust. 1c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Jak określono w art.14 ust. 3 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym, do przychodu nie uwzględnia się pobranych wpłat lub zarachowanych należności na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. Należy tutaj mieć na względzie właśnie wpłacane zaliczki. Ustawodawca określił w tej kwestii jednak jeden wyjątek.

Kiedy zaliczka stanowi przychód?

Zaliczka na kasie fiskalnej

Art. 14 ust. 1j ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wskazuje na sytuacje, w której otrzymana zaliczka uwzględniana jest do przychodu. Aby takie rozliczenie było możliwe, muszą być łącznie spełnione następujące warunki :

  • zostanie pobrana wpłata na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych,
  • wpłata podlega zarejestrowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej,
  • podatnik w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego, a w przypadku podatnika rozpoczynającego ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej – w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczęli ewidencjonowanie obrotów przy zastosowaniu kasy rejestrującej, zawiadomią właściwego naczelnika urzędu skarbowego o wyborze tego sposobu ustalania daty powstania przychodu.

Spełnienie tych warunków pozwala na wykazanie przychodu w dniu pobrania wpłaty.

Jeśli podatnik nie dopełni tych warunków, to wówczas rozlicza zaliczki na zasadach ogólnych, czyli są uwzględniane jedynie do podatku VAT – art. 19a ust. 8 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług, natomiast przychód wykazywany jest w dacie dokonania dostawy towaru lub wykonania usługi.

Ponadto w art. 14 ust. 1k ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych określono, że jeżeli podatnik dokona wyboru formy rozliczenia zgodnie z art. 14 ust. 1j, to sposób ten obowiązuje go w kolejnych latach, chyba że podatnik w terminie do dnia 20 stycznia roku podatkowego następującego po roku podatkowym, w którym korzystał z tego sposobu ustalania daty powstania przychodu, zawiadomi właściwego naczelnika urzędu skarbowego o rezygnacji ze stosowania tego sposobu ustalania daty powstania przychodu.

Podatnik ma możliwość wyboru rozwiązania, które jest dla niego lepsze, w przepisach nie ma odgórnie narzuconej metody.

Jednomyślność

Ustawodawca w art. 14 ust. 1l ustawy wskazał na to, że w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w formie spółki niebędącej osobą prawną obowiązek zawiadomienia, o których mowa w ust. 1j i 1k, dotyczą wszystkich wspólników.

Kasa fiskalna

Jaka sprzedaż podlega zarejestrowaniu na kasie fiskalnej? Art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług podaje, iż na kasie fiskalnej należy rejestrować sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Uwaga

Jak rozumieć pojęcie zaliczki? Organy podatkowe podkreślają iż, wpłata – nawet w wysokości 100% traktowana jest jako zaliczka, jeśli nie ma charakteru ostatecznego, definitywnego. Ważne są zapisy w umowie między stronami oraz to, czy strony przewidują możliwość zwrotu wpłaconej kwoty. Jeśli tak, to wówczas jest to zaliczka. W przeciwnym wypadku, kwota ta jest przychodem z działalności gospodarczej – art. 14 ust. 1i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. O właściwym zakwalifikowaniu decyduje charakter wpłaty. Takie stanowisko zostało potwierdzone na przykład w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 9 kwietnia 2014 r.

„(…) Wpłaty (zarówno częściowe, jak i całkowite) otrzymane przed wykonaniem usługi, stanowią przedpłaty (zaliczki) na poczet usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych. W konsekwencji, co do zasady, ich otrzymanie – zgodnie z art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy o PDOF – nie powoduje uzyskania przychodu podatkowego. Zatem przychód podatkowy powinien być rozpoznany przez Wnioskodawcę w dacie najwcześniejszego z powstałych zdarzeń wskazanych w art. 14 ust. 1c ustawy o PDOF. W przedstawionym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym będzie to dzień wykonania usługi, gdyż z wniosku wynika, że wystawiona przed tym dniem faktura dotyczy przedpłaty oraz, że przed wykonaniem usługi nie nastąpi definitywna zapłata za usługę. (…)”