W jakim wymiarze przysługuje urlop okolicznościowy? Kto z niego może skorzystać? Na jakiej podstawie jest udzielany?

Ustawodawca w art.  2982. ustawy z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy wskazuje, na to że sposób usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz zakres przysługujących pracownikom zwolnień od pracy, a także przypadki, w których za czas nieobecności lub zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia określany jest w drodze rozporządzenia. Obecnie obowiązuje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15.05.1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy.

Urlop okolicznościowy

Urlop okolicznościowy

Zgodnie z § 15. wyżej zacytowanego rozporządzenia pracodawca jest obowiązany zwolnić od pracy pracownika na czas obejmujący: 

  1. 2 dni – w razie ślubu pracownika lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy,
  2. 1 dzień – w razie ślubu dziecka pracownika albo zgonu i pogrzebu jego siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką.

Pod pojęciem pracodawcy należy rozumieć jednostkę organizacyjną, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osobę fizyczną, jeżeli zatrudnia ona pracowników. Natomiast pracownik, to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.

Urlop okolicznościowy udzielany jest wyłącznie na wniosek pracownika, nie może wynikać z inicjatywy pracodawcy. 

Ponadto w przepisach nie została określona maksymalna liczba dni urlopu okolicznościowego, jakie pracownik może wykorzystać w ciągu roku kalendarzowego. Jeżeli więc w tym samym roku pracownik bierze ślub, rodzi mu się dziecko i traci bliską osobę, to za każde z tych zdarzeń należy mu się wolne. Jednocześnie pracownik ma obowiązek wcześniej poinformować pracodawcę o swoje nieobecności.

Należy pamiętać, że urlop okolicznościowy jest niezależny od urlopu wypoczynkowego. Oznacza to, że w razie skorzystania z urlopu okolicznościowego, z puli dni wolnych jakie przysługują pracownikowi zgodnie z kodeksem pracy nie są odliczane te dni wolne.

Przepisy nie określają terminu, w jakim należy wykorzystać urlop okolicznościowy. Natomiast należy pamiętać, że jest to zwolnienie od pracy związane z daną sytuacją/zdarzeniem, a więc wskazane jest wykorzystanie go w możliwie bliskim terminie od wystąpienia danego zdarzenia.

Wynagrodzenie

Istotnym jest to, że za czas zwolnienia od pracy wynikający z korzystania z urlopu okolicznościowego, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia ustalonego w sposób określony w przepisach wydanych na podstawie art. 297 Kodeksu pracy, czyli jak za urlop wypoczynkowy.

Dokumentowanie

Podstawową kwestią jest okoliczność, która powinna być udokumentowana. Pracownik nie ma obowiązku dostarczana dokumentu pracodawcy, ale na jego żądanie powinien przedstawić go do wglądu. Kolejna rzecz, to wniosek pracownika o udzielenie takiego urlopu. Na podstawie takiego dokumentu pracodawca obowiązany jest udzielić dni wolnych.