Jak zgłosić wniosek o urlop na żądanie? Czy niewykorzystany urlop przechodzi na następny rok?

Komu przysługuje? Na jakich zasadach można go otrzymać? W jakim wymiarze występuje? Czy zwiększa on podstawową ilość dni wolnych w roku?

Na wstępie należy zaznaczyć, że urlop – w tym także na żądanie, jest uprawnieniem pracownika (nie obowiązkiem). Nie przysługuje on na przykład osobom wykonującym czynności w ramach umowy zlecenie lub dzieło.

Art. 167(2) ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy wskazuje na to, że pracodawca ma obowiązek udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Nie ma określonej formy, w jakiej pracownik zgłasza taki urlop, ale najlepiej jest to zrobić w formie pisemnej lub drogą elektroniczną.

Co ważne, te 4 dni nie stanowią dodatkowych dni wolnych w roku kalendarzowym, lecz są częścią urlopu wypoczynkowego. Wymiar urlopu pozostaje nadal 20 albo 26 dni, w zależności od okresu zatrudnienia. Oznacza to, że w każdym roku kalendarzowym pracownik ma prawo do 20 albo 26 dni urlopu wypoczynkowego, w tym 4 dni urlopu na żądanie. Jeśli dana osoba ma więcej niż jedną umowę o pracę, to łączny wymiar urlopu na żądanie ze wszystkich tych umów nie może przekroczyć 4 dni. Urlop ten może być wykorzystany jednorazowo lub w częściach. Nie ma żadnego ograniczenia w tym zakresie.

Często pojawia się pytanie, czy jeśli w danym roku nie wykorzystam tych 4 dni na żądanie, to czy w kolejnym przysługuje mi 8 dni takiego urlopu. Odpowiedź jest, że w kolejnym roku przysługuje 4 dni urlopu na żądanie, a nie 8. Niewykorzystane dni urlopu na żądanie „nie przepadają”, ale są do odebrania w roku kolejnym jako zwykły urlop wypoczynkowy. Wynika to z art. 168 ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy, który mówi że do urlopu na żądanie nie ma zastosowania przepis o tym, że niewykorzystanego w danym roku urlopu, należy pracownikowi udzielić najpóźniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego.

Istotne jest też to, że czas na jaki umowa o pracę jest podpisana nie ma znaczenia. Urlop na żądanie przysługuje niezależnie od tego, czy umowa jest na czas określony, nieokreślony, czy próbny.

Warto też wspomnieć o tym, że prawo do urlopu na żądanie ma pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy. Odbywa się to na takiej zasadzie, że z upływem każdego miesiąca pracy, pracownik nabywa prawo do urlopu w wymiarze 1/12 wymiaru i taka część może być wykorzystana w trybie na żądanie. Oczywiście takiego pracownika, także obowiązuje limit 4 dni na rok.