Kiedy można zawrzeć umowę cywilno-prawną z własnym pracownikiem? Czy trzeba wtedy odprowadzać podwójne składki?

Aneta Socha-Jaworska

Przedsiębiorca zatrudnia pracownika. Oprócz umowy o pracę, chce z nim podpisać umowę cywilno-prawną. Jakie warunki muszą być spełnione, aby była taka możliwość. Czy z tytułu umowy o dzieło muszą zostać opłacone składki ZUS?

Inny zakres

Pierwszą i podstawową kwestią na którą należy zwrócić uwagę, jest to że czynności wykonywane w ramach umowy o pracę i dzieło/zlecenie muszą być zupełnie inne.

Sądu Apelacyjnego w Lublinie w wyroku z dnia 17 sierpnia 2006 r. (sygn. akt III APa 24/06, OSA 2007/7/12) stwierdził, iż świadczenie tej samej rodzajowo pracy, co określona w umowie o pracę poza normalnym czasem pracy pracowników, na podstawie kolejnej umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych (zlecenia, o dzieło), jest bowiem kontynuowaniem stosunku pracy w godzinach nadliczbowych. Zawieranie takich umów stanowi obejście przepisów o czasie pracy, przy czym nie ma tu znaczenia wola pracownika i pracodawcy. Praca nadliczbowa jest możliwa jedynie wówczas, gdy wprost dopuszczają ją przepisy ustawy, i to w granicach ustalonych tymi przepisami.

Kwestię pracy w godzinach nadliczbowych uregulowane zostały w art. 151 § 1. ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy.

Umowa cywilno-prawna z własnym pracownikiem

Znamiona umowy o pracę

Kolejna ważna informacja, to podpisana umowa cywilno-prawna nie może mieć znamion umowy o pracę. O różnicach między poszczególnymi umowami, pisałam już wcześniej.

ZUS

W myśl art. 8 ust. 1 i 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – za pracownika uważa się osobę pozostającą w stosunku pracy, a także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.

Jeżeli pracownik wykonuje dodatkowo umowę zlecenia zawartą z własnym pracodawcą, to z tytułu wykonywania tej umowy podlega ubezpieczeniom społecznym na takich samych zasadach jak w przypadku umowy o pracę, tj. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Ubezpieczenie zdrowotne także jest obowiązkowe.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne dla tej osoby stanowi łączny przychód, uzyskiwany z umowy o pracę oraz z umowy zlecenia. Pracodawca z tytułu zawartej umowy zlecenia nie zgłasza zleceniobiorcy do ubezpieczeń, a uzyskany przychód z tej umowy wykazuje, wraz z przychodem ze stosunku pracy, w imiennym raporcie miesięcznym RCA składanym za pracownika z kodem 01 10 XX.

Należy pamiętać, iż art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma zastosowania do osób przebywających na urlopie macierzyńskim, wychowawczym lub bezpłatnym. Jeżeli zatem pracodawca zatrudni na podstawie umowy zlecenia własnego pracownika przebywającego na urlopie macierzyńskim, wychowawczym czy bezpłatnym, to z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia podlega on ubezpieczeniom na zasadach przewidzianych dla zleceniobiorców.