Jak się ma dochód dziecka do ulgi prorodzinnej? Ile wynosi ta ulga?

Aneta Socha-Jaworska

Ulga prorodzinna jest jednym z najczęstszych odliczeń od podatku stosowanym przez podatników w rozliczeniu rocznym. Czy zawsze podatnikowi przysługuje? Co, gdy kwota podatku jest niewystarczająca do odliczenia ulgi? Czy przysługuje inny zwrot? Jeśli tak, to na jakiej podstawie?

Prawo do skorzystania z ulgi na dzieci ma podatnik, który w roku podatkowym:

  1. w stosunku do małoletniego dziecka:
    • wykonywał władzę rodzicielską,
    • pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeżeli dziecko z nim zamieszkiwało,
    • sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą
  2. utrzymywał pełnoletnie dzieci:
    • bez względu na ich wiek,  otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
    • do ukończenia przez nie 25 roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej lub z kapitałów pieniężnych (np. odpłatne zbycie akcji) opodatkowanych 19% stawką podatku w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, (tj. kwoty 3.089 zł), z wyjątkiem renty rodzinnej

– w związku z wykonywaniem przez tego podatnika ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Dochód uzyskany przez dziecko niepełnoletnie nie jest brany pod uwagę przy ustalaniu prawa do ulgi. Zatem rodzice i opiekunowie korzystają z odliczenia również w przypadku, gdy niepełnoletnie dziecko w roku podatkowym uzyskało dochód przekraczający kwotę 3091 zł.

Z ulgi prorodzinnej mogą korzystać podatnicy uzyskujący dochody opodatkowane według skali podatkowej, składający roczne zeznanie podatkowe na druku PIT-36 lub PIT-37. Z ulgi tej nie mogą korzystać zatem  podatnicy, którzy uzyskują dochody  opodatkowane 19% stawką podatku, uzyskujący przychody z działalności gospodarczej opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym. Jeżeli jednak podatnicy oprócz w/w dochodów (przychodów) uzyskają również dochody opodatkowane według skali podatkowej (np. wynagrodzenie za pracę, emeryturę, rentę), to w zeznaniu podatkowym składanym z tytułu uzyskiwania tych dochodów mogą skorzystać z ulgi.

Kryterium dochodowe

Prawo do ulgi w przypadku wychowywania jednego dziecka. Osoby wychowujące w roku jedno dziecko skorzystają z odliczenia, o ile ich roczne dochody nie przekraczają kryterium dochodowego, wynoszącego:

  • 112 000 zł w przypadku podatnika pozostającego przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (dochody podatnika i jego małżonka),
  • 112 000 zł w przypadku podatnika będącego osobą samotnie wychowującą dziecko,
  • 56 000 zł w przypadku podatnika niepozostającego w związku małżeńskim, w tym również przez część roku.

Natomiast rodzice wychowujący dwoje i więcej dzieci skorzystają z ulgi bez względu na wysokość uzyskanego dochodu.

ulga prorodzinna

Wysokość ulgi

Kwota podlegająca odliczeniu za każdy miesiąc kalendarzowy roku podatkowego, w którym podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego, sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej lub wykonywał ciążący na nim obowiązek alimentacyjny, w stosunku do:  :

  • jednego dziecka wynosi 92,67 zł  (rocznie 1112,04 zł),
  • drugiego dziecka wynosi 92,67 zł  (rocznie 1112,04 zł),
  • trzeciego dziecka wynosi 166,67 zł  (rocznie 2000,04 zł)
  • czwartego i każdego kolejnego dziecka wynosi 225 zł (rocznie 2700 zł).

Do liczby dzieci wliczane są tylko te dzieci, na które przysługuje ulga.

Jeśli dziecko urodzi się w trakcie roku podatkowego, to wówczas ulga przysługuje począwszy od miesiąca w którym się urodziło. Przykładowo rodzice, którym urodziło się pierwsze dziecko się w lutym 2016 i spełniają kryteria dochodowe, mogą skorzystać z ulgi z wysokości 11*92,67 zł, czyli 1019,37 zł.

Kwota przysługującej do odliczenia ulgi dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Przysługującą im roczną kwotę odliczenia mogą odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnej ustalonej przez nich proporcji. W przypadku braku zgodnych oświadczeń woli obojga rodziców w tej kwestii każdemu z rodziców przysługuje odliczenie w częściach równych, tj. w kwocie stanowiącej ½ przysługującej na każde dziecko kwoty.

Jeżeli dziecko spod opieki rodziców zostaje przekazane w tym samym roku podatkowym do rodziny zastępczej albo do opiekuna prawnego i następuje to w trakcie miesiąca, każdemu z podatników opiekujących się dzieckiem przysługuje w tym miesiącu odliczenie w kwocie stanowiącej 1/30 miesięcznej kwoty odliczenia za każdy dzień sprawowania nad nim pieczy. Zasada ta nie dotyczy rozwiedzionych rodziców, tzn. nie mają oni obowiązku ani możliwości dzielenia ulgi na dni.

UWAGA! Odliczenie nie przysługuje poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

  • na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
  • wstąpiło w związek małżeński.

Sposób wykazania ulgi w zeznaniu podatkowym

Odliczenia kwoty przysługującej ulgi dokonuje się w składanym przez podatnika rocznym zeznaniu podatkowym:

  • w poz. 120 lub/i 121 deklaracji PIT-37,
  • w poz. 200 lub/i 201 deklaracji PIT-36,
  • a także w dołączonej do nich informacji PIT/O w poz. 41 lub 42.

W informacji PIT/O należy wypełnić także część E podając numery PESEL dzieci, a w przypadku braku tych numerów – imiona, nazwiska oraz daty urodzenia dzieci.

UWAGA! W przypadku łącznego opodatkowania małżonków składa się jeden PIT/O. Jeżeli obojgu rodzicom przysługuje ulga, ale składają oni odrębne zeznania podatkowe, każde z nich w części E PIT/O zaznacza poz. 5 (tj. „cały rok”), natomiast w poz. 41 wpisuje kwotę, którą odlicza od podatku. Jeżeli odliczenia dokonuje tylko jeden rodzic, drugi nie dołącza PIT/O do swojego zeznania. Aby skorzystać z ulgi zeznanie trzeba złożyć samodzielnie tzn. nie ma możliwości rozliczenia tej ulgi np. przez pracodawcę (dołączenia do PIT-12 odrębnego oświadczenia o uwzględnienie przez płatnika ulgi prorodzinnej w PIT – 40).

Zwrot z tytułu ulgi na dzieci

Podatnicy, którym zabraknie podatku do odliczenia pełnej kwoty przysługującej ulgi, mają prawo do otrzymania kwoty niewykorzystanej ulgi na dzieci do wysokości przysługującej im kwoty odliczenia.  Dana osoba ma prawo otrzymać różnicę między kwotą przysługującego odliczenia, a kwotą odliczoną w zeznaniu podatkowym. Jest to tzw. dodatkowy zwrot ulgi, który nie może przekroczyć sumy kwot zapłaconych przez podatnika składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, podlegających odliczeniu (zdrowotna 7,75% a nie 9% podstawy wymiaru).

UWAGA! Przy obliczaniu kwoty dodatkowego zwrotu ulgi nie uwzględnia się składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podatnik odliczył w zeznaniu PIT-28 (w zeznaniu tym wykazuje się przychody z działalności gospodarczej oraz z najmu opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym),  w zeznaniu PIT-36L,  zostały przez podatnika wykazane jako odliczone w PIT-16A lub PIT-19A.

W rozliczeniu za 2016 roku dodatkowy zwrot z tytułu ulgi na dzieci wykazywany jest w części  K. PIT-36 lub części H. PIT-37. Nie wykazujemy tego w załączniku PIT/O.