Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Kiedy orzeka go sąd i z czym się wiąże?

Z roku na rok coraz więcej osób decyduje się na rezygnację z dotychczasowej pracy i planuje założenie własnej firmy. Działalność daje nam nie tylko swobodę i płynność finansową, ale również niezależność, której brakuje nam na etacie. Istnieją jednak sytuacje, gdy możemy narazić się na zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Może zostać on orzeczony przez sąd. Kiedy grozi nam zakaz prowadzenia działalności gospodarczej? Jakich zasad musimy przestrzegać, aby się przed nim uchronić?

Zakaz prowadzenia działalności. Co to dokładnie oznacza?

Jak sama nazwa wskazuje, sąd orzekając zakaz prowadzenia działalności, pozbawia nas możliwości pracy zarobkowej we własnej firmie. Jest to podyktowane zignorowaniem wszelkich obowiązków nałożonych na przedsiębiorców, które zostały określone w ustawie o Prawie Upadłościowym. Warto wspomnieć, że owy zakaz obejmuje nie tylko działalność jednoosobową na podstawie wpisu do Centralnej Ewidencji Gospodarczej. Podlegają jemu również spółki cywilne i handlowe, a także dotyczy on osób pełniących funkcję: członka rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, pełnomocnika osoby fizycznej prowadzącej działalność, reprezentantów przedsiębiorstwa państwowego, fundacji, spółdzielni czy stowarzyszenia. 

Kto może otrzymać zakaz prowadzenia działalności?

Sądowy zakaz prowadzenia firmy jest orzekany względem tych, którzy nie dopełnili obowiązków wynikających z wyżej wymienionej ustawy. Najczęściej obejmuje on osoby, które nie dopilnowały terminu ogłoszenia upadłości działalności gospodarczej. Wniosek powinniśmy złożyć maksymalnie w ciągu 30 dni od dnia powstania niewypłacalności. 

W praktyce jednak zdarza się, że precyzyjne określenie daty, w której powstała niewypłacalność, sprawia wiele trudności. Przyjmuje się, iż następuje ona w przypadku niespłacania należności przez co najmniej trzy miesiące, co skutkuje koniecznością rozpoczęcia postępowania upadłościowego. W przypadku spółki z o.o., akcyjnej, czy też partnerskiej, obowiązek zgłoszenia niewypłacalności spoczywa na osobie reprezentującej spółkę. Może to być np. członek zarządu, nawet jeśli ustąpi on ze sprawowanej funkcji przed powstaniem długu.

Zakaz prowadzenia działalności nie tylko w przypadku upadłości

Sądowy zakaz prowadzenia działalności może zostać orzeczony nie tylko w przypadku niewypłacalności firmy i niezłożenia stosownego wniosku o upadłość w terminie. Takich konsekwencji mogą spodziewać się również przedsiębiorcy nie realizujący konkretnych obowiązków w trakcie trwania procesu upadłościowego.

Są to przede wszystkim sytuacje, gdy:

  • Nie wydajemy odpowiedniej dokumentacji (zwłaszcza ksiąg rozrachunkowych) lub celowo ją niszczymy; 
  • Niszczymy lub ukrywamy majątek, który mógłby w całości lub w części pokryć wierzytelności;
  • Nie wypełniamy innym obowiązków określonych przez sąd lub sędziego komisarza w trakcie postępowania upadłościowego lub po ogłoszeniu upadłości;
  • Utrudniamy przebieg postępowania w inny sposób.

Co w sytuacji, gdy dostaniemy zakaz prowadzenia działalności?

Niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności, w przypadku sądowego zakazu, jesteśmy pozbawieni możliwości ponownego założenia firmy oraz pełnienia wyżej wspomnianych funkcji. Wówczas możliwe jest jedynie podjęcie pracy zarobkowej na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych.  

WAŻNE: zakaz prowadzenia działalności gospodarczej jest orzekany przez sąd na okres od 1 roku do 10 lat. Po upłynięciu orzeczonego terminu, przedsiębiorca ponownie zyskuje prawo do założenia jednoosobowej firmy lub spółki.

Kto może wnioskować o wydanie zakazu?

Najczęściej wniosek o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności składają wierzyciele, wobec których mamy długi. W sytuacji, gdy nie istnieje możliwość odzyskania choćby części zadłużenia, wierzyciele decydują się na pociągnięcie przedsiębiorcy do odpowiedzialności. Złożenie takiego wniosku nie daje jednak gwarancji na orzeczenie sądowe. Konieczne jest wykazanie wszelkich przesłanek udowadniających słuszność nałożenia zakazu na przedsiębiorcę. 

Wnioski mogą składać także inne podmioty:

  • Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
  • prokurator; zwłaszcza podczas postępowania karnego wszczętego w wyniku niezgodnego z prawem prowadzenia firmy (np. wyłudzenia);
  • syndyk;
  • tymczasowy nadzorca sądowy;
  • zarządca przymusowy;
  • Urząd Skarbowy w przypadku nieregulowania podatków;
  • Zakład Ubezpieczeń Społecznych w sytuacji, gdy nie opłacamy składek ubezpieczeniowych.