Straty z działalności gospodarczej to sposób na obniżenie podatku w kolejnych latach

Jeżeli w złożonym zeznaniu rocznym  koszty przewyższają osiągnięte przychody powstaje strata. Podatnik ma prawo rozliczyć stratę podatkową w ramach tego samego źródła przychodów na zasadach określonych w ustawie o podatku dochodowym. Jak w praktyce wygląda rozliczenie straty w działalności gospodarczej?

Strata podatkowa w ustawie o PIT

Podstawowym celem prowadzenia działalności jest uzyskanie przychodu, natomiast bardzo często okazuje się, że w pierwszych latach prowadzenia działalności koszty uzyskania przychodów przewyższają osiągane przychody. Bardzo często jest to spowodowane wysokim nakładami na rozpoczęcie działalności, które zwracają się po upływie określonego czasu. Zgodnie z art. 9 ust. 2  ustawy o podatku dochodowym, jeżeli suma przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej za cały rok podatkowy jest niższa niż suma kosztów ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Ustawa o podatku dochodowy określa w jaki sposób powinno być dokonane rozliczenie straty. Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy o PIT, strata poniesiona z działalności gospodarczej, poniesiona w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty. Oznacza to, że minimalny okres w jakim strata może zostać rozliczona to 2 lata, natomiast maksymalny okres umożliwiający rozliczenie straty to okres 5 lat podatkowych.
Warto zaznaczyć, że zgodnie z ust. 3a przytoczonego artykułu, podatnik nie może rozliczyć straty:

  1. z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, oraz
  2. ze źródeł przychodów, z których dochody są wolne od podatku dochodowego.

Rozliczenie straty w praktyce

W praktyce podatnik ma prawo do wyboru sposobu rozliczania straty. Pierwszym sposobem rozliczenia straty jest prawo do rozliczenia straty w kolejnym roku podatkowym w trakcie obliczania zaliczek na podatek dochodowy (np. w działalności gospodarczej). Dodatkowo podatnik może dokonać rozliczenia straty w składanym zeznaniu rocznym za kolejny rok podatkowy. W obu przypadkach wysokość odliczenia straty w jednym roku podatkowym nie może przekroczyć 50% wysokości tej straty.

Rozliczenie straty w zeznaniu rocznym

Przykład 1

Przedsiębiorca w składanej w 2017 roku deklaracji PIT-36L wraz z wymaganymi załącznikami za rok 2016 wykazał stratę z pozarolniczej działalność gospodarczej w wysokości 45 tys. zł. W 2017 roku w każdy miesiącu powstał u niego dochód do opodatkowania w wysokości 10 tys. zł (12o tys. zł w ciągu całego roku podatkowego). Przedsiębiorca co miesiąc wpłacał zaliczki na podatek dochodowy w wysokości 1900 zł (składki zus zostały pominięte w przykładzie).

W 2018 roku podatnik podjął decyzję o rozliczeniu straty wykazanej w zeznaniu za rok 2016. Podatnik w deklaracji PIT-36L składanej za rok 2017 powinien wykazać:

  • przychody, koszty uzyskania przychodów oraz w polu 15 dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości 120 000 zł
  • w polu 23 należy wpisać maksymalnie 50% osiągniętej straty z lat ubiegłych, czyli maksymalnie kwotę 22 500 zł
  • w polu 27 podatnik wykazuje dochód po odliczeniach czyli 120 000 zł – 22 500 zł
  • w polu 37 dochód do opodatkowania wyniesie 97 500 zł
  • podatek za rok 2017 wyniesie 19% czyli 18 525 zł

Z uwagi, że przedsiębiorca w trakcie roku podatkowego wpłacił łącznie 22 800 zł zaliczek na podatek dochodowy (1900 x 12) otrzyma zwrot w wysokości 4275 zł. Więcej informajci na temat rozliczania straty w zeznaniu rocznym można znaleźć tutaj.

Rozliczenie straty w trakcie roku

Przykład 2
Przepisy ustawy o PIT, wskazują, że „strata poniesiona z działalności gospodarcej, poniesiona w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła” dodatkowo nie nakładają obowiązku, że strata musi być rozliczana jedynie w zeznaniu rocznym. Przez co podatnicy, którzy osiągneli dochody w kolejnym roku z tego samego źródła mają prawo pomniejszyć dochód o maksymalnie 50% kwoty tej straty.

Przedsiębiorca z przykładu 1 podjął decyzję o rozliczeniu straty za rok 2016 na bieżąco w działalności gospodarczej. W każdym miesiącu w 2017 roku powstał u niego dochód do opodatkowania w wysokości 10 tys. zł. W roku podatkowy przedsiębiorca ma prawo rozliczyć 50% kwoty straty tj. 22 500 zł

  • w styczniu podatnik nie wpłacił zaliczki na podatek dochodowy, z uwagi na pomniejszenie dochodu 10 000 zł o kwotę straty 10 000 zł
  • w lutym podatnik nie wpłacił zaliczki na podatek dochodowy, z uwagi na pomniejszenie dochodu 10 000 zł o kwotę straty 10 000 zł
  • w marcu podatnik osiągną dochód 10 000 zł natomiast pomniejszył go o 2 500 zł, przez co zapłacił zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 1425 zł. Dodatkowo w miesiącu marcu przedsiębiorca rozliczył „całą przysługującą” mu w roku 2017  kwotę straty.
  • w kolejnych miesiącach przedsiębiorca wpłacał zaliczki w wysokości 1900 zł

Łącznie zapłacona kwota zaliczek na podatek dochodowy  w 2017 roku to wartość:
1425 zł (za okres styczeń – marzec) + 17 100 zł (za okres kwiecień – grudzień) = 18 525 zł
W zeznaniu rocznym kwota do zapłaty / zwrotu wyniesie 0 zł