W kodeksie pracy określono że niedzielę i święta są dniami wolnymi od pracy. Są jednak pewne odstępstwa od tej zasady. Warto się z nimi zapoznać, jeśli przewidujemy takie zatrudnienie.

Spis treści

Na wstępie warto zaznaczyć, że opisane poniżej zasady dotyczą pracowników, nie mają natomiast zastosowania do zleceniobiorców i osób wykonujących dzieło.

W art. 151 (9) § 1. ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy znajdujemy potwierdzenie tego, iż dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy.

Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy określa, że są nimi :

  • dni niżej wymienione:
    • 1 stycznia – Nowy Rok,
    • 6 stycznia – Święto Trzech Króli,
    • pierwszy dzień Wielkiej Nocy,
    • drugi dzień Wielkiej Nocy,
    • 1 maja – Święto Państwowe,
    • 3 maja – Święto Narodowe Trzeciego Maja,
    • pierwszy dzień Zielonych Świątek,
    • dzień Bożego Ciała,
    • 15 sierpnia – Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny,
    • 1 listopada – Wszystkich Świętych,
    • 11 listopada – Narodowe Święto Niepodległości,
    • 25 grudnia – pierwszy dzień Bożego Narodzenia,
    • 26 grudnia – drugi dzień Bożego Narodzenia,
  • niedziele.

Co więcej, za pracę w niedzielę i święto uważa się pracę wykonywaną między godziną 6:00 w tym dniu a godziną 6:00 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina – art. 151 (9) § 2. ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy.

Bardzo istotny jest przepis, który mówi o tym, że praca w święta w placówkach handlowych jest niedozwolona, także jeśli święto przypada w niedzielę. Ustawodawca określił, że praca w niedziele jest dozwolona w placówkach handlowych przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.

Praca w niedziele i święta

Wyjątki

Zgodnie z art. 151 (10) ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy, praca w niedzielę i święta jest dozwolona:

  1. w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
  2. w ruchu ciągłym,
  3. przy pracy zmianowej,
  4. przy niezbędnych remontach,
  5. w transporcie i w komunikacji,
  6. w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
  7. przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
  8. w rolnictwie i hodowli,
  9. przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w: zakładach świadczących usługi dla ludności, gastronomii, zakładach hotelarskich, jednostkach gospodarki komunalnej,zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
  10. w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta,
  11. przy wykonywaniu prac:
    • polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni świąteczne i niedziele, są u niego dniami pracy,
    • zapewniających możliwość świadczenia wyżej wymienionych usług.

Obowiązki pracodawcy

W przypadku wszystkich pracowników, z wyjątkiem zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta, pracodawca za przepracowany w niedzielę lub święto dzień, jest zobowiązany udzielić dnia wolnego. Art. 151 (11) § 1. ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy, określa, że dzień wolny : 

  1. w zamian za pracę w niedzielę – przysługuje w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli,
  2. w zamian za pracę w święto – należy się w ciągu okresu rozliczeniowego.

W przypadki pracy w niedziele, jeśli nie ma możliwości odbioru wolnego we wskazanym terminie +/- 6 dni, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie – dodatek do wynagrodzenia w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w niedzielę.

Dodatek w wysokości 100 % wynagrodzenia za każdą godzinę pracy, przysługuje także wówczas gdy nie możliwości udzielenia dnia wolnego za przepracowane święto w ciągu okresu rozliczeniowego.

Warto, też pamiętać że do pracy w święto przypadające w niedzielę stosuje się przepisy dotyczące pracy w niedzielę. – art. 151 (11) § 4. ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy.

Istotne jest też, że pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 144 ustawy z dnia 26.06.1974 r. kodeks pracy. Czyli chodzi tutaj o osoby, które u pracodawcy świadczą pracę wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta. W tym systemie jest dopuszczalne przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. Praca w takim systemie, może być wykonywana na pisemny wniosek pracownika.