Ochrona wynagrodzenia za pracę
Osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługuje wynagrodzenia. Część tego wynagrodzenia może jednak podlegać potrąceniu. Odwołując się do art. 84 ustawy z dnia 26.06.1974 kodeks pracy należy pamiętać o tym, że pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę.
Kilka zasad
Art. 85 ustawy z dnia 26.06.1974 kodeks pracy wskazuje na to, że wypłaty wynagrodzenia za pracę dokonuje się co najmniej raz w miesiącu, w stałym i ustalonym z góry terminie. Wynagrodzenie za pracę płatne raz w miesiącu wypłaca się z dołu, niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, nie później jednak niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Ponadto jeśli ustalony dzień wypłaty wynagrodzenia za pracę jest dniem wolnym od pracy, wynagrodzenie wypłaca się w dniu poprzedzającym.
Co istotne składniki wynagrodzenia za pracę, przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż jeden miesiąc, wypłaca się z dołu w terminach określonych w przepisach prawa pracy.
Pracodawca musi też pamiętać o tym, że na żądanie pracownika, jest obowiązany udostępnić do wglądu dokumenty, na których podstawie zostało obliczone jego wynagrodzenie.
Pracodawca jest obowiązany wypłacać wynagrodzenie w miejscu, terminie i czasie określonych w regulaminie pracy lub w innych przepisach prawa pracy. Jeśli pracownik złożyć pracodawcy odpowiednie oświadczenie, to środki mogą być przekazywane na rachunek bankowy.
Wypłaty wynagrodzenia dokonuje się w formie pieniężnej, częściowe spełnienie wynagrodzenia w innej formie niż pieniężna jest dopuszczalne tylko wówczas, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy.
Co więcej obowiązek wypłacenia wynagrodzenia może być spełniony w inny sposób niż do rąk pracownika, jeżeli tak stanowi układ zbiorowy pracy lub pracownik uprzednio wyrazi na to zgodę na piśmie.
Potrącenia
Zgodnie z art. 87 § 1. ustawy z dnia 26.06.1974 kodeks pracy z wynagrodzenia za pracę – po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu w podanej kolejności tylko następujące należności:
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych,
- sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi,
- kary pieniężne przewidziane w art. 108, czyli sankcje za nieprzestrzeganie przepisów BHP i PPOŻ, ustalonej organizacji i porządku pracy, przyjętego sposobu potwierdzania przybycia i obecności w pracy, nieusprawiedliwione nieobecności w pracy oraz stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywanie alkoholu w czasie pracy.
Co więcej ustawodawca określa limity potrąceń. Mogą one być dokonywane w następujących granicach:
- w razie egzekucji świadczeń alimentacyjnych – do wysokości 3/5 wynagrodzenia,
- w razie egzekucji innych należności lub potrącania zaliczek pieniężnych – do wysokości 1/2 wynagrodzenia.
Sumarycznie kwota potrąceń za należności w pkt 2 i 3 nie może przekroczyć 1/2 wynagrodzenia, a ogólna wartość zmniejszenia w odniesieniu do zobowiązań z pkt 1, 2,3 nie może przekroczyć 3/5 wynagrodzenia. Kary pieniężne za czynności opisane w pkt 4 potrąca się niezależnie.
Co istotne nagroda z zakładowego funduszu nagród, dodatkowe wynagrodzenie roczne oraz należności przysługujące pracownikom z tytułu udziału w zysku podlegają egzekucji na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych do pełnej wysokości.
Z wynagrodzenia za pracę odlicza się, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia – art. 87 § 7. ustawy z dnia 26.06.1974 kodeks pracy
Ponadto potrąceń należności z wynagrodzenia pracownika w miesiącu, w którym są wypłacane składniki wynagrodzenia za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, dokonuje się od łącznej kwoty wynagrodzenia uwzględniającej te składniki wynagrodzenia.
Kwota wolna od potrąceń
Art. 87[1] ustawy z dnia 26.06.1974 kodeks pracy określa, że wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne,
- 75% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
- 90% wynagrodzenia określonego w pkt 1 – przy potrącaniu kar pieniężnych przewidzianych w art. 108.
Jeżeli pracownik jest zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, kwoty określone wyżej ulegają zmniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.
Zgodnie z art. 88 ustawy z dnia 26.06.1974 kodeks pracy, pracodawca dokonuje potrąceń na zaspokojenie świadczeń alimentacyjnych bez postępowania egzekucyjnego, z wyjątkiem gdy:
- świadczenia alimentacyjne mają być potrącane na rzecz kilku wierzycieli, a łączna suma, która może być potrącona, nie wystarcza na pełne pokrycie wszystkich należności alimentacyjnych,
- wynagrodzenie za pracę zostało zajęte w trybie egzekucji sądowej lub administracyjnej.
Potrąceń tych pracodawca dokonuje na wniosek wierzyciela na podstawie przedłożonego przez niego tytułu wykonawczego.
Należności inne niż wymienione w art. 87 § 1 i 7 mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie.
W innych przypadkach wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości:
- minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy – przy potrącaniu należności na rzecz pracodawcy,
- 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikom zatrudnionym w pełnym wymiarze czasu pracy, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy – przy potrącaniu innych niż na rzecz pracodawcy należności.
Wyliczenia na 2017 rok
Kwoty wolne od potrąceń uzależnione są od minimalnego wynagrodzenia za pracę, które w 2017 wynosi 2000 zł brutto. Wyliczenia dla pracownika pełnoetatowego zamieszczam w poniższej tabelce.
Sposób wyliczania kwot netto, gdy mamy podaną kwotę brutto opisywałam już wcześniej.
2000 zł brutto – minimalne wynagrodzenie za pracę | |||||
KUP – 111,25 KZM – 46,33 | KUP – 111,25 KZM – 0 | KUP – 139,06 KZM – 46,33 | KUP – 139,06 KZM – 0 | KUP – 0 KZM – 46,33 | KUP – 0 KZM – 0 |
100 % po odliczeniu składek społecznych, KUP i KZM | |||||
1459,48 | 1413,48 | 1464,48 | 1418,48 | 1439,48 | 1393,48 |
90 % po odliczeniu składek społecznych, KUP i KZM | |||||
1313,53 | 1272,13 | 1318,03 | 1276,63 | 1295,17 | 1254,13 |
80 % po odliczeniu składek społecznych, KUP i KZM | |||||
1167,58 | 1130,78 | 1171,58 | 1134,78 | 1151,58 | 1114,78 |
75 % po odliczeniu składek społecznych, KUP i KZM | |||||
1094,61 | 1060,11 | 1098,36 | 1063,86 | 1079,61 | 1045,11 |
KUP – to koszty uzyskania przychodu pracownika, mogą wynosić 111,25 zł, 139,06 zł lub 0 zł
KZM – kwota zmniejszająca podatek, może wynosi 46,33 zł lub 0 zł (więcej informacji w tym temacie tutaj).
Podziel się nim ze znajomymi