Jak jest definicja podmiotu kwalifikowanego? Ile trwa blokada rachunku bankowego przedsiębiorcy w ramach STIR?
Blokada rachunku bankowego na 72 godziny, możliwość jej przedłużenia do 3 miesięcy, raportowanie numerów IP podmiotów logujących się na konta bankowego – STIR zatacza coraz szersze kręgi. Mikroprzedsiębiorcy w pewnych sytuacjach będą jednak traktowani łagodniej. W jakich? Sprawdź!
Podmiot kwalifikowany
Na początek warto zwrócić uwagę na obowiązującą już od 13 stycznia 2018 r. definicję podmiotu kwalifikowanego. Zgodnie z nią podmiotem kwalifikowanym jest:
a) osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
b) osoba fizyczna prowadząca działalność zarobkową na własny rachunek, która nie jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy, o której mowa w lit. a,
c) osoba prawna,
d) jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną.
Jak widać definicja jest bardzo szeroka. W mojej opinii warto zwrócić uwagę przede wszystkim na to, że każda osoba fizyczna będąca przedsiębiorcą jest podmiotem kwalifikowanym.
Podmiot kwalifikowany – co to oznacza w praktyce?
Pojęcie podmiotu kwalifikowanego zostało wprowadzone wraz z innymi zmianami mającymi na celu przeciwdziałanie wykorzystywaniu sektora finansowego do wyłudzeń skarbowych.
W stosunku do podmiotu kwalifikowanego wykonywana jest analiza ryzyka wykorzystania działalności banków i SKOK-ów do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi. Wskaźnik ryzyka ustalany jest automatycznie w systemie STIR nie rzadziej niż raz dziennie. O ustalonych wskaźnikach ryzyka informowany jest szef Krajowej Administracji Skarbowej oraz banki i SKOKi w zakresie prowadzonych przez nich rachunków bankowych podmiotów kwalifikowanych. Co ważne, informacje te nie są udostępniane podmiotom kwalifikowanym.
Banki oraz SKOKi mają obowiązek przekazywać do izby rozliczeniowej informacje o otwieranych oraz prowadzonych dla podmiotów kwalifikowanych rachunkach bankowych.
Podmiot kwalifikowany – blokada rachunku bankowego
Co więcej, jeżeli posiadane przez szefa KAS informacje, a w szczególności wyniki analizy ryzyka wskazują, że podmiot kwalifikowany może wykorzystywać działalność banków lub spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych do celów mających związek z wyłudzeniami skarbowymi lub do czynności zmierzających do wyłudzenia skarbowego, szef KAS może wydać postanowienie o blokadzie rachunku bankowego na okres nie dłuższy niż 72 godziny, jeżeli blokada rachunku jest konieczna, aby temu przeciwdziałać.
Jeżeli zachodzi uzasadniona obawa, że podmiot kwalifikowany nie wykona istniejącego lub mającego powstać zobowiązania podatkowego przekraczającego równowartość 10 000 euro (przeliczonego na złote według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP w ostatnim dniu roboczym roku poprzedzającego rok, w którym wydano postanowienie) szef KAS może przedłużyć termin blokady rachunku podmiotu kwalifikowanego na czas oznaczony, nie dłuższy jednak niż 3 miesiące.
Planowane zmiany
Obecnie Sejm pracuje nad nowelizacją powyższych przepisów. Zgodnie z projektem nowelizacji banki oraz SKOKi będą zobowiązanie do przekazywania do izby rozliczeniowej m.in. informacji o adresach IP, z których następowały logowania do usług bankowości elektronicznej umożliwiających dostęp do rachunku podmiotu kwalifikowanego wraz ze wskazaniem osoby, która dokonała logowania, oraz daty i godziny tych logowań.
Z uzasadnienia projektu wynika, że „przekazanie informacji o adresach IP pozwoli na bardziej precyzyjne ustalanie wskaźnika ryzyka oraz na bardziej kompleksową analizę ryzyka dokonywaną przez Szefa KAS. Pozyskiwanie adresów IP jest istotne dla zapewnienia skuteczności analizy ryzyka oraz ustalenia osób faktycznie korzystających z zablokowanych środków. Osoby organizujące proceder wyłudzeń zazwyczaj nie są znane organom Krajowej Administracji Skarbowej, gdyż pozorowana działalność gospodarcza rejestrowana jest na inne osoby, tzw. słupy, które nie posiadają majątku i często nie mają też wiedzy o rzeczywistym celu przedsięwzięcia, w którym uczestniczą. Rzeczywiści organizatorzy wyłudzeń nie zawsze rejestrują się w instytucjach finansowych jako pełnomocnicy do rachunku. W takiej sytuacji, w celu ustalenia powiązań pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w procederze, konieczne jest pozyskanie dodatkowych danych, które pozwolą na zidentyfikowanie rzeczywistych kierujących i uczestników grupy przestępczej.
Ustalenie adresów IP, które były wykorzystywane do przeprowadzenia nietypowych transakcji oraz dat i godzin tych transakcji, pozwoli nie tylko na ustalenie tożsamości osób (jeśli nie zostaną wskazane przez bank lub SKOK), ale także na sprawdzenie miejsc, z jakich były dokonywane dyspozycje wykonania tych transakcji, powiązania tych miejsc i osób korzystających z tych adresów IP. Te elementy są konieczne do przeprowadzenia rzetelnej analizy finansowej, w oparciu o którą można podjąć działania zapobiegające wyłudzeniom skarbowym i zmierzające do wykrycia popełnionych przestępstw skarbowych.”
Na postanowienie o blokadzie rachunku podmiotu kwalifikowanego na 72 godziny nie będzie przysługiwało zażalenie. Środek taki będzie służył dopiero na przedłużenie terminu blokady rachunku.
Zmianę tę zgodnie z uzasadnieniem projektu proponuje się także ze względu na prewencyjny charakter blokady oraz konieczność zachowania poufności systemu działań operacyjnych namierzających przestępstwa oraz krótki czas trwania blokady.
Powyższe wydaje się być uzasadnione, jednak warto zwrócić uwagę na to, że w przypadku, jeżeli nie będzie możliwości zaskarżenia takiego działania szefa KAS, w praktyce będzie on mógł bezkarnie blokować rachunki bankowe przedsiębiorców. Będzie miał w tym względzie pełną dowolność i nie będzie ponosił żadnych konsekwencji takiego działania.
Obecnie nad projektem nowelizacji pracuje Sejm, a projekt jest po pierwszym czytaniu. Postęp prac można śledzić tutaj.
Rachunek rozliczeniowy podmiotu kwalifikowanego
Warto zwrócić uwagę na to, że regulacje te (zarówno obecne, jak i planowane) dotyczą rachunku rozliczeniowego podmiotu kwalifikowanego. Oznacza to, że powyższe obostrzenia nie będą dotyczyć mikroprzedsiębiorców, którzy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wykorzystują rachunki osobiste.
Podziel się nim ze znajomymi
