Jak będzie wyglądać działalność bez rejestracji? Jakie obowiązki dokumentacyjne będą po stronie podatnika? Co należy wiedzieć o działalności bez rejestracji?

Spis treści

Najważniejsze informacje o czynnościach, które mogą być wykonywane bez rejestracji działalności gospodarczej postanowiłam przedstawić jako odpowiedzi na poszczególne pytania. Bardzo pomocna była tutaj analiza art. 5 ustawy – Prawo przedsiębiorców.

Na czym będzie polegać działalność bez rejestracji?

Działalność bez rejestracji, inaczej nazywana działalnością nieewidencjonowaną polega na tym, że osoba fizyczna wykonująca dane czynności (usługi, sprzedaż towaru) nie rejestruje działalności gospodarczej. Są dwa warunki, które muszą być spełnione, aby skorzystać z tego rozwiązania:

  • przychód z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia – w odniesieniu do 2018 roku przychód nie może przekroczyć 50% z 2100 zł, czyli 1050 zł,
  • dana osoba w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej.

Tutaj zebraliśmy wszystkie przydatne informacje o działalności bez rejestracji

Księgowi inFaktu Ocena Cena
Jadwiga Troczyńska
9.8 Znakomity
Cena od 220 zł netto / m-c
Zobacz ofertę
Tomasz Rogowski
9.6 Znakomity
Cena od 245 zł netto / m-c
Zobacz ofertę
Zobacz wszystkich księgowych

Czy limit będzie kwotą przychodu, czy dochodu?

Przypomnę, że dochód to przychód pomniejszony o koszty. W odniesieniu do działalności nieewidencjonowanej znaczenie ma przychód, koszty nie mają żadnego znaczenia. Aby nie było obowiązku rejestrowania działalności przychód miesięczny nie może przekroczyć kwoty 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia – w 2018 roku kwota ta wynosi 1050 zł.

Czy prowadząc działalność bez rejestracji mogę w dowolnym momencie założyć działalność?

Tak, dana osoba wykonująca czynności bez rejestracji działalności w dowolnym momencie złożyć wniosek o wpis do CEIDG. Działalność ta staje się działalnością gospodarczą z dniem określonym we wniosku.

Co zrobić po przekroczeniu limitu?

Wspomniałam wyżej, że w przepisach mamy określony limit do którego można prowadzić działalność nierejestrowaną. Jeżeli natomiast miesięczny przychód zostanie przekroczony, to działalność ta staje się działalnością gospodarczą począwszy od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie limitu. 

Przykład 1- Pan Nowak wykonuje czynności bez rejestracji od 1 sierpnia 2018. W sierpniu osiągnęła przychody w wysokości 500 zł (10.08), 300 zł (27.08), czyli miesięczny przychód wynosi 800 zł (kwota mniejsza niż 1050 zł). We wrześniu przychody tej osoby wyniosły 700 zł (12.09),  400 zł (17.09), czyli sumarycznie daje nam to 1100 zł. Kwota przychodu przekracza 1050 zł, czyli dana osoba musi zarejestrować działalność gospodarczą. Ma 7 dni od dnia przekroczenia limitu na dopełnienie formalności (złożenie wniosku CEIDG-1), czyli do 24.09.

Jakie umowy można podpisywać?

Ustawodawca nie określił jakie umowy mogą być podpisywane, natomiast na kilka kwestii należy zwrócić uwagę. Jeśli współpracujemy z przedsiębiorcami, to zazwyczaj podpisywane są umowy o pracę, zlecenie i rozliczenie jest po stronie przedsiębiorcy. Te umowy gwarantują przedsiębiorcy, że nie będzie miał problemów z rozliczeniem kosztów. Podobnie jest, gdy umowy zawierane są między dwoma przedsiębiorcami. Trudno natomiast powiedzieć, jak urzędy podejdą do tematu rozliczania w kosztach wydatków za czynności wykonane przez osoby z działalnością nieewidencjonowaną. Ja uważam, że można by rozliczyć te wydatki np. na podstawie potwierdzenia zapłaty z wyciągu bankowego.

Uważam, że działalność bez rejestracji ma rację bytu, gdy działamy na rzecz osób prywatnych, nieprowadzących działalności. Mogą być wówczas podpisane np. umowy o współpracy, umowy nienazwane. Umowy nienazwane nie są określone w przepisach, nie ma wzoru takiej umowy, zatem strony mają dowolność. Warto zawrzeć w takiej umowie dane stron i zakres czynności, jakie mają być wykonane, jakie wynagrodzenie, w jakiej formie i w jakim terminie zostanie wypłacone. Warto podkreślić, że tutaj dana osoba ponosi wydatki prywatne, nie rozlicza ich nigdzie. 

Jakie przykładowe czynności mogą być przedmiotem działalności bez rejestracji?

Działalność bez rejestracji może być dobrym rozwiązaniem np. dla osób udzielających korepetycji, wykonujących drobne prace krawieckie, szewskie.

Czy mając już działalność mogę dodatkowo wykonywać czynności w ramach działalności nieewidencjonowanej?

Przykładowo osoba w ramach działalności świadczy usługi stomatologiczne, natomiast chce dodatkowo udzielać sporadycznie korepetycji. Dana osoba nie może udzielać korepetycji w ramach działalności nieewidencjonowanej, musi poszerzyć swoje kody PKD i korepetycje rozliczać w ramach działalności. 

Ogólnie nie ma opcji prowadzenia działalności gospodarczej i wykonywania działalności nieewidencjonowanej.

działalność bez rejestracji

Jakie koszty i kiedy można rozliczyć?

W temacie kosztów przy działalności bez rejestracji także nie mamy uregulowań. Natomiast ja uważam, że należy tutaj odnieść się do uregulowań ogólnych. Czyli dany wydatek jest kosztem do rozliczenie jeśli jest związany z danym przychodem, czyli ma na celu jego osiągnięcie lub zabezpieczenie. Oczywiście wydatki rozliczane muszą być faktycznie poniesione i należy mieć odpowiednią dokumentację – najlepiej imienną fakturę lub rachunek.

Koszty te nie pomniejszają przychodu w trakcie roku, a są ujmowane dopiero po zakończeniu roku w zeznaniu rocznym.

Jakie zeznanie składa osoba działająca bez rejestracji?

Osoba wykonująca działalność nieewidencjonowaną rozlicza się samodzielnie z osiągniętych przychodów, więc tutaj zastosowanie będzie miał PIT-36. Przychody z działalności bez rejestracji należy ująć w innych źródłach.

W PIT-36(25) wypełnione byłby następujące pola:

  • przychód – poz. 85
  • koszty – poz. 86
  • zaliczki na podatek dochodowy (jeśli były wpłacane) – poz. 89

Czy podatnik musi opłacać zaliczki na podatek dochodowy?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy odnieść się do przepisu z art. 44 ust.1c ustawy o PIT, który mówi o tym, że podatnik uzyskujący przychody z innych źródeł, może w ciągu roku podatkowego wpłacać zaliczki miesięczne, stosując do uzyskanego dochodu najniższą stawkę podatkową określoną w skali podatkowej, czyli 18%. Zatem ustawodawca określił, że podatnik ma taką możliwość, ale nie musi tego robić. Można rozliczenia dokonać jednorazowo składając PIT.

Należy pamietać także o ust. 1d z tego artykułu, który wskazuje że jeżeli podatnik dokonał w trakcie roku podatkowego wpłaty zaliczki jest obowiązany do wpłacania kolejnych zaliczek od dochodów uzyskanych z tego tytułu w następnych miesiącach, aż do końca tego roku podatkowego. Czyli wniosek jest taki, że jak wpłacimy jedną zaliczkę, to kolejne także musimy wpłacać. I tak jak wyżej jest wskazane, jeśli nie będzie w trakcie roku żadnej wpłaty, to zapłaty dokonujemy składając zeznanie roczne.

Jaką dokumentację należy prowadzić?

Dla celów dokumentacji tego, że nie został przekroczony miesięczny limit warto prowadzić ewidencję przychodów. Przepisy nie wskazują na taki obowiązek, ale w razie kontroli z US warto taki dokument mieć dla celów dowodowych. Ponadto dobrze jest otrzymywać środki na konto, wówczas urząd nie powinien mieć watpliwości co do wysokości osiąganego przychodu. Jeśli natomiast wynagrodzenie będzie w gotówce, to należy wydawać potwierdzenie/pokwitowanie przyjęcia środków.

Jeszcze raz podkreślam, że ustawodawca nie nakłada takich obowiązków, ale warto się do powyższych wskazówek zastosować, aby umieć udowodnić, jakie przychody się osiągało.

Czy przy działalności bez rejestracji jest obowiązek opłacania składek ZUS?

Nie. Działalność nieewidencjonowana nie jest uznawana za działalność gospodarczą, nie ma obowiązku rejestracyjnego i w konsekwencji, jej wykonywanie nie będzie rodzić obowiązku uiszczania składek ZUS.

Należy pomyśleć o konsekwencjach nieopłacania składek ZUS. Pierwsza kwestia to brak ubezpieczenia zdrowotnego. Dana osoba nie ma prawa do opieki zdrowotnej, czyli za każdą wizytę u lekarza będzie musiała zapłacić. Warto zatem pomyśleć o dobrowolnym opłacaniu składki zdrowotnej.

Kolejna rzecz, to nie są opłacane składki społeczne, zatem dana osoba nie ma prawa do zasiłku chorobowego, czy macierzyńskiego. Dodam jeszcze, że tutaj mamy takie zagrożenia jak przy uldze na start.

Czy rodzaj czynności wykonywanych bez rejestracji ma znaczenie? Czy są jakieś wykluczenia?

Co do zasady każde czynności (usługi, towary) mogą być wykonywane jako działalność nieewidencjonowana. Natomiast mamy też wykluczenia. Mianowicie działalność nieewidencjonowanie nie może być stosowania przy:

  • działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
  • wynajmowaniu przez rolników pokoi, sprzedaży posiłków domowych i świadczenia w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów,
  • wyrobie wina przez producentów będących rolnikami wyrabiającymi mniej niż 100 hektolitrów wina w ciągu roku gospodarczego,
  • działalności rolników w zakresie sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych.