Czy tytuł prawny jest konieczny do rejestracji do VAT?

Aneta Socha-Jaworska

Czym jest tytuł prawny? Czy tytuł prawny jest konieczny do rejestracji do VAT? Jak wygląda sytuacja przy zgłoszeniu do VAT-UE? Po dokładne wyjaśnienia zapraszam do opracowania.

Czym jest tytuł prawny?

Tytuł prawny do lokal lub nieruchomości, jest to prawo na podstawie którego użytkowana jest dana nieruchomość lub lokal. Tytuł prawny może wynikać między innymi z:

  • własności,
  • współwłasności,
  • dzierżawy, 
  • użytkowania wieczystego, 
  • trwałego zarządu, 
  • najmu,
  • użyczenia.

Użytkujący powinien posiadać dokument potwierdzający dany tytuł prawny np. akt własności, umowę najmu, dzierżawy czy użyczenia.

Postanowiłam poruszyć temat tytułu prawnego, gdyż jak wynika z art. 7 ustawy z dnia 6.03.2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy posiadanie tytułu prawnego do lokalu jest jednym z wymogów, aby pod wskazanym adresem można było zarejestrować jednoosobową działalność gospodarczą.

Dokumentowanie sprzedaży zwolnionej z VAT

Czy tytuł prawny jest konieczne do rejestracji do VAT?

Może warto zacząć od dokładnego zapisu z ustawy. Mianowicie art. 96 ust. 4 ustawy z dnia 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług określa, że naczelnik urzędu skarbowego po weryfikacji danych podanych w zgłoszeniu rejestracyjnym (VAT-R) rejestruje podatnika jako podatnika VAT czynnego, a w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia – jako podatnika VAT zwolnionego i na wniosek podatnika potwierdza to zarejestrowanie.

Oznacza to, że naczelnik urzędu skarbowego przed dokonaniem rejestracji podatnik do VAT ma prawo sprawdzić dane, jakie są zawarte we wniosku, czyli np. dane adresowe jakie podał podatnik. Obecnie weryfikacja tych danych polega na tym, że urzędy proszę o przedstawienie dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu. Niestety te działania powodują, że czas rejestracji wydłuża się często z kilku dni do nawet kilku miesięcy.

Pojawiają się często też pytania, czy dołączenie do druku VAT-R dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu np. umowy najmu ze zgodą na prowadzenie w danym miejscu działalności gospodarczej może przyspieszyć rejestracji. Odpowiedź jest, że to zależy od urzędu, bo niektóre dodatkowo chcą na przykład udać się do miejsca prowadzenia działalności i sprawdzić, czy podatnik się tam znajduje. Jeśli go nie będzie, to zostawiają zawiadomienia lub kontaktują się telefonicznie i wówczas podatnicy składają wyjaśnienia w urzędzie osobiście.

Jak wygląda sytuacja przy zgłoszeniu do VAT-UE?

Warto się teraz zastanowić, czy w przypadku rejestracji do VAT-UE także jest obowiązek dostarczenia dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu. Ogólnie nic takiego nie wynika z przepisów, a US o dziwo proszą o takie dokumenty.

Argumentacja urzędów jest taka, że jeżeli podatnik dotychczas nie przedstawił w urzędzie tytułu prawnego do lokalu w którym prowadzona jest działalność gospodarcza, to urząd teraz chce to zweryfikować i podatnik ma taki dokument okazać. Podchodząc literalnie do przepisów, ja nie widzę uzasadnienia dla tego działania, ale niestety tak się dzieje. Poniżej przedstawię dwie sytuacje z którymi sama się spotkałam.

Przykład 1 – Podatnik założył działalność gospodarczą w 2013 r. W ramach działalności świadczone są usługi opodatkowane VAT-em, zatem został złożony VAT-R ale wówczas nie trzeba było dostarczać dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu, więc US nie posiada takich informacji.

W 2018 roku podatnik złożył VAT-R, gdyż chciał się zarejestrować do VAT-UE. US poprosił o dostarczenie dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu, w którym zarejestrowana jest działalność gospodarcza.

Przykład 2 – Podatnik założył działalność gospodarczą w 2017 r. W ramach działalności świadczone są usługi zwolnione z VAT-u i nie został złożony VAT-R, bo nie było takiej konieczności,

W 2018 roku podatnik złożył VAT-R, gdyż chciał się zarejestrować do VAT-UE. US poprosił o dostarczenie dokumentu potwierdzającego tytuł prawny do lokalu, w którym zarejestrowana jest działalność gospodarcza.