Czy pracownik samorządowy może prowadzić działalność gospodarczą?
Pracownicy samorządowi, z wyjątkiem osób zatrudnionych najwyższych szczeblach urzędniczych, mogą prowadzić działalność gospodarczą. Nie może jednak ona budzić żadnych podejrzeń o stronniczość czy interesowność samorządowca. Z racji pełnionej funkcji podlegają oni nie tylko pod standardowe przepisy dotyczące osób fizycznych. Chcąc założyć firmę, muszą spełnić dodatkowe warunki.
Kim jest pracownik samorządowy?
Pracownik samorządowy to osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, wyboru lub powołania w następujących instytucjach:
- urzędzie marszałkowskim;
- starostowie powiatowym;
- urzędzie gminy;
- biurach i instytucjach podlegających pod administrację samorządową.
Jest to osoba, która wykonuje pracę w służbie publicznej, wpływając na organizację życia społecznego. Zawód ten powinien budzić zaufanie u obywateli, dlatego jest regulowany oddzielną ustawą. W przepisach określono, jakimi wytycznymi powinien charakteryzować się pracownik samorządowy:
- Ma obywatelstwo polskie, pełne prawa obywatelskie i odpowiednie kwalifikacje zawodowe;
- Musi bezwzględnie przestrzegać przepisów Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i innych przepisów prawa;
- Musi wykonywać swoje zadania sumiennie, sprawnie i bezstronnie;
- Cechuje go uprzejmość i życzliwość, ma obowiązek dochować tajemnicy zawodowej;
- Musi zachowywać się z godnością w miejscu pracy i poza nim;
- Stale podnosić swoje kwalifikacje i umiejętności.
Pracownik samorządowy w swojej pracy powinien bezwzględnie kierować się interesem publicznym. Tym samym nie może podejmować działań, które mogą budzić wątpliwości co do jego stronniczości lub interesowności. Dotyczy to również możliwości posiadania firmy. Dlatego w pierwszej kolejności powinien on samodzielnie zweryfikować, czy prowadzona działalność nie będzie sprzeczna z interesem publicznym.
Pod jakimi warunkami pracownik samorządowy może prowadzić działalność gospodarczą?
Przepisy wskazują, że prowadzona działalność nie może budzić podejrzeń o stronniczości czy interesowności urzędnika. Dlatego musi on ocenić, czy jego firma nie będzie:
- Wpływała negatywnie na realizowane zadania publiczne – oznacza to, że prowadzenie działalności gospodarczej nie może uniemożliwiać lub pogarszać jakości pracy urzędnika. Dobro społeczne powinno być dla niego celem nadrzędnym.
- Sprzeczna z obowiązkami pracownika samorządowego – w działalności nie będą wykonywane czynności, które są niezgodne z zadaniami realizowanymi w ramach obowiązków służbowych.
- Związana z zajęciami wykonywanymi w ramach obowiązków służbowych – w działalności gospodarczej nie będą realizowane zadania, które mają taki sam lub podobny zakres przedmiotowy z zadaniami realizowanymi w ramach obowiązków służbowych.
- Wpływała na bezstronność w realizacji zadań publicznych – pracownik samorządowy zachowa obiektywny stosunek do sprawy i podmiotów w niej uczestniczących.
- Powodować konfliktu interesów – np. zwiększenie korzyści materialnych w działalności gospodarczej z racji świadczonej pracy w instytucji samorządowej.
Ważne
Po przeprowadzonej ocenie pracownik samorządowy jest bezwzględnie zobowiązany do złożenia oświadczenia o prowadzeniu działalności gospodarczej.
Obowiązek obejmuje nie tylko informację o samym fakcie jej prowadzenia, ale także o charakterze działalności. Czyli w oświadczeniu należy określić:
- Przedmiot prowadzonej działalności – konieczne jest szczegółowe opisanie, czym samorządowiec będzie się zajmował w swojej firmie. W tym miejscu warto również wskazać brak związku z obowiązkami służbowymi.
- Formę prowadzenia działalności – czy jest to działalność jednoosobowa, czy może spółka.
Oświadczenie należy złożyć do kierownika jednostki samorządowej w terminie 30 dni od daty rozpoczęcia działalności gospodarczej. Ponadto w przypadku zmiany charakteru prowadzonej działalności, trzeba niezwłocznie zaktualizować oświadczenie.
Czy każdy pracownik samorządu może prowadzić działalność?
Zgodnie z przepisami powyższe ograniczenia w prowadzeniu działalności dotyczą wszystkich pracowników zatrudnionych na stanowiskach urzędniczych. W tym również na stanowiskach kierowniczych. Dotyczy to jednak pracowników zatrudnionych w ramach umowy o pracę. Co natomiast z osobami zatrudnionymi na zasadzie wyboru czy powołania?
Tutaj zasadne jest stanowisko sądów administracyjnych. Zgodnie z którym ograniczeniom w podejmowaniu działań powinny być objęte stanowiska samorządowe, bez względu na podstawę nawiązania stosunku. Bowiem im większe kompetencje i odpowiedzialność urzędnika, tym bardziej wskazane, aby nie podejrzewać go o stronniczość czy interesowność.
Kto i w jakich przypadkach nie może prowadzić działalności?
Pracownicy zatrudnieni na najwyższych szczeblach urzędniczych, z mocy ustawy antykorupcyjnej mają bezwzględny zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Natomiast, jeśli prowadzili ją wcześniej, to przed objęciem stanowiska urzędniczego muszą ją zakończyć.
Ważne
Tym samym urzędnicy tacy jak wójt czy starosta nie mogą prowadzić działalności gospodarczej.
Jakie kary za nieprzestrzeganie przepisów?
Pracownik samorządowy, który nie złożył oświadczenia o prowadzeniu działalności w ustalonym terminie, może otrzymać upomnienie lub naganę. Natomiast oświadczenie przez niego nieprawdy może skutkować odpowiedzialnością karną.
Ponadto po złożeniu oświadczenia pracownik w dalszym ciągu jest zobowiązany do przestrzegania przepisów o bezstronności i interesowności. W sytuacji, gdy prowadzona działalność gospodarcza naruszy te zasady, dochodzi do niezwłocznego rozwiązania umowy bez okresu wypowiedzenia. Dodatkowo urzędnik samorządowy, jako funkcjonariusz publiczny, w razie niedopełnienia swoich obowiązków działa na szkodę interesu publicznego. Za to natomiast może podlegać pod odpowiedzialność karną.
Jeśli jako pracownik samorządowy spełniasz powyższe wymogi, możesz założyć działalność gospodarczą. O tym, jak to zrobić, dowiesz się z naszego artykułu: Jak założyć firmę? Zostań przedsiębiorcą krok po kroku
Podziel się nim ze znajomymi
