Na czym polega odpowiedzialność pracownika wobec pracodawcy? Kiedy można obciążyć pracownika za szkodę?

Czy pracownik ma obowiązek naprawić szkodę wyrządzoną pracodawcy? W przypadku świadczenia pracy, pracodawca oddaje do dyspozycji pracownikowi narzędzia, materiały a nawet środki pieniężne. Powierzone mienie często ulega zgubieniu, zniszczeniu lub jest przedmiotem kradzieży. Kto w takim przypadku oraz w jakim stopniu powinien ponieść odpowiedzialność za poniesione koszty?.

W przypadku umowy o pracę odpowiedzialność materialną pracownika reguluje rozdział V ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. kodeksu pracy. Zakres odpowiedzialności można rozpatrywać w dwóch postaciach:

– odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy (art. 114 – art. 122)

– odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi (art. 124 – art. 127)

Zakres odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną pracodawcy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych zależy od tego czy doszło do działania z winy umyślnej czy też nieumyślnej.

Działanie umyślne czy nieumyślne?

Umyślnie działanie występuj przypadku gdy pracownik godzi się na ewentualne powstanie strat po stronie przedsiębiorstwa . W takiej sytuacji pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania wynikające ze szkody. Na skutek umyślnego działania pracownik zobowiązany. Jeżeli pracownik działa umyślnie jego obowiązkiem będzie naprawienie szkody w pełnej wysokości.

Natomiast działanie nieumyślne zachodzi wtedy, kiedy pracownik nie jest świadomy ewentualnej szkody po stronie pracodawcy i wykonuje obowiązki zgodnie z posiadanym doświadczeniem oraz przeszkoleniem. Wówczas ewentualne odszkodowanie ustala się do wysokości wyrządzonej szkody które nie może przekroczyć wartości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego w dniu zdarzenia. Natomiast w przypadku gdy do wyrządzonej szkody przyczyni się pracodawca lub inni pracownicy wówczas należy ustalić stopień winy i przyczynienia się poszczególnych osób do szkody.

Zgodnie z art. 116 ww. ustawy pracodawca ma obowiązek wykazać okoliczności uzasadniające odpowiedzialność pracownika oraz wykazać wartość powstałej szkody. Warto mieć na uwadze, że pracownik nie ponosi ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej i nie odpowiada za szkodę wynikającą z działania w granicach dopuszczalnego ryzyka.

W przypadku odpowiedzialności za mienie powierzone pracownikowi np. narzędzia, odzież robocza lub pieniądze które podlegają zwrocie lub wyliczenia pracownik odpowiada do pełnej wysokości powstałej szkody, natomiast od odpowiedzialności może go zwolnić jedynie wykazanie, że do szkody doszło z przyczyn od niego niezależnych, przede wszystkim z powodu niezapewnienia przez pracodawcę warunków do właściwego zabezpieczenia powierzonego mienia.